همزیستی میکوریز وزیکولار آربوسکولار در گیاهان دارویی پارک ملی تندوره

میکوریزا از همزیستی بین ریشه ﮔیاه و ریسه قارﭺ بوجود می ﭐید. همزیستی میکوریزا تحمل ﮔیاه را در برابر عوامل ﺁسیب رسان به ﮔیاه, مانند تنش خشکی و شوری افزایش می دهد, افزایش زیتوده را باعث می شود و در نتیجه در توسعه ﮔیاهان در بیشتر اکوسیستم ها ﻣﺆثر می باشد. ﭘارک ملی تندوره با مساحت 73435 هکتار در ناحیه خشک شمال خراسان واقع شده است. خصوصیات طبیعی و تفاوتهای اقلیمی بین نقاط ﭘست و مرتفع اینﭘارک باعث تنوع در  ﭘراکنش ﮔیاهان  ﭐن شده است. از ﭐنجا که حدود 30 درصد ﮔیاهان  این ﭘارک دارویی هستند, بررسی ﭘراکنش میکوریزایی ﮔیاهان  با هدف توسعه ﭘایدار ضروری می باشد. در این تحقیق, نمونه های خاک و ﮔیاه کامل در هفت اﻳﺴﺘﮕاه در فصول بهار و ﭘاییزو از 32 ﭘلات (m 10*10) جمع ﭐوری شد. نمونه های خاک وﮔیاه کامل ازمحدوده سایه انداز هر  ﮔیاه و تا عمق 30 سانتیمتری برداشته شد. ﭘس از انتقال نمونه ها به ﭐزماﻳﺸﮕاه ریشه های نازک ﮔیاهان  جداسازی و کدﮔﺬاری ﮔردید. مقاطع طولی ریشه ﮔیاهان  تهیه و ﭘس از مراحل رﻧﮕﺒﺮی _ رﻧﮓ  ﭐمیزی با لاکتوفنول کاتن بلوو تهیه لام مورد بررسی میکروسکوﭘﯽ قرار ﮔﺮفت. اﺳﭙﻮرهای قارﭺهای میکوریزایی با استفاده از سانتریفوﮊ ساکاروزی 60 درصد در دور 900 به مدت 2 دقیقه و صافی کردن بر روی کاغذ میلی پور مدرج  از 10 ﮔﺮم خاک جداسازی شد و تعداد اﺳﭙﻮرهای هر ﮔﺮم خاک برای هر اﻳﺴﺘﮕاه محاسبه  شد. تعداد 53 گونه گیاهی که 28 گونه آن دارویی بودند شناسایی شد .50 گونه از 53 گونه گیاهی و 26 گونه از 28 گونه گیاه دارویی میکوریزایی بودند. میکوریزای وزیکولار آربوسکولار رایج ترین نوع میکوریزا بود. هفت گونه از جنس Glomus در ریزوسفر گیاهان دارویی شناسایی شدند که عبارتند از :  G.caledonium، G.clarum ،  G. constrictum ، G. deserticola, G. etunicatum،G. geosporum ، G. macrocarpum. بالاترین ضریب اهمیت و شاخص چیرگی در گونه  Juniperus excelsa  و کمترین آن در گونه Verbascum orientale محاسبه شد. فراوانی اسپورهای میکوریزایی با بافت خاک لومی همبستگی مثبت و با مقدار فسفر، کلسیم و منیزیم همبستگی منفی دارد. غلظتهای میانی پتاسیم و کم کلسیم تشکیل میکوریزا را تسریع می کند. نظر به اهمیت رخداد میکوریزای وزیکولار آربوسکولار در بیش از 90 دصد گیاهان دارویی اهمیت آن در اکوسیستم های نیمه بیابانی و کوهستانی کاملا مشخص است.   بنابر این، در برنامه های توسعه زراعی گیاهان دارویی توجه به پدیده همزیستس میکوریزا ضروری است.